Tuesday, December 18, 2012

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΕΝΣΤΙΚΤΩΔΗ ΤΟΞΟΒΟΛΙΑ



Mε αφορμή τις δύο τελευταίες προπονήσεις που διεξήχθηκαν στον προπονητικό μας χώρο στο Ελληνικό, όπου είχαμε την ευκαιρία να υποδεχθούμε αρκετούς παλιούς αλλά και νέους φίλους, εκ των οποίων κάποιοι από αυτούς αρχάριοι ως τοξότες, θα ήθελα να μοιραστώ με τα μέλη, αλλά και τους φίλους μας, κάποιες προσωπικές απόψεις περί της παραδοσιακής ή όπως είναι παγκοσμίως γνωστή, ενστικτώδους τοξοβολίας.



ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΤΟΞΑ



Η ονομασία «ενστικτώδης» τοξοβολία, δεν είναι καθόλου τυχαία και αντανακλά επακριβώς το περιεχόμενο αλλά και το αντικείμενο της. Τα παραδοσιακά τόξα που χρησιμοποιούνταi στην ενστικτώδη τοξοβολία είναι συνήθως ακριβή αντίγραφα παλαιών τόξων βασισμένα σε ιστορικές μελέτες και αρχαιολογικά ευρήματα. Ο τρόπος κατασκευής τους και τα υλικά μπορούν να διαφέρουν για να ικανοποιήσουν τις ιδιαιτερότητες αλλά και τις ανάγκες του σύγχρονου τοξότη. Έτσι δεν είναι καθόλου σπάνιο να συναντήσουμε παραδοσιακά τόξα με σύγχρονα υλικά, όπως το ανθρακόνημα (carbon fiber), το συνθετικό πολυμερές (pvc ) και κυρίως από ίνες γυαλιού (fiber glass). Aκόμα και αυτά τα τόξα, που σημειωτέον έχουν πάντα ως πυρήνα τους το ξύλο και που εξαιτίας της ευρείας γκάμας των υλικών εκ των οποίων παρασκευάζονται, απευθύνονται σε κάθε βαλάντιο, δεν παύουν να διατηρούν όλα τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες ενός παραδοσιακού τόξου, προσαρμοσμένου θα μπορούσαμε να πούμε στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής.

Παρόλο αυτά υπάρχουν και εξ ολοκλήρου παραδοσιακά τόξα, κατασκευασμένα με ακριβώς τα ίδια υλικά που χρησιμοποιούνταν χιλιάδες ή εκατοντάδες χρόνια πριν. Τέτοια υλικά εκτός βέβαια από το ξύλο, είναι το κέρατο (συνήθως βουβαλιού), οι τένοντες, το δέρμα, και διαφόρων ειδών ψαρόκολλες. Τα συγκεκριμένα τόξα απευθύνονται σε πιο προχωρημένους τοξότες και εξαιτίας των υλικών τους αλλά και των παραπάνω εργατοωρών που δαπανώνται από τον εκάστοτε κατασκευαστή, έχουν ως αποτέλεσμα να κοστίζουν αρκετά πιο ακριβά. Αν κάποιος μπορεί να παραβλέψει αυτόν τον παράγοντα και εφόσον είναι κάπως προχωρημένος στην παραδοσιακή τοξοβολία, τότε θεωρώ πως είναι καλό να προχωρήσει στην απόκτηση ενός τέτοιου τόξου μιας και θα τον αποζημιώσει σε αρκετά σημεία της αγαπημένης σε όλους μας τέχνης.



ΤΟ "ΞΥΠΝΗΜΑ" ΤΟΥ ΕΝΣΤΙΚΤΟΥ



Η αίσθηση που λαμβάνει κάποιος, όταν κρατάει για πρώτη φορά στα χέρια του ένα παραδοσιακό τόξο, είναι κάτι που δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια, καθώς πρόκειται για μια καθαρά βιωματική εμπειρία, που τις περισσότερες φορές αλλάζει την ζωή του ατόμου που το κράτησε.

Το μόνο σίγουρο που μπορούμε να πούμε, είναι πως δεν νιώθει ότι κρατάει στα χέρια του κάτι καινούριο, κάτι άγνωστο. Αρκούν λίγες στιγμές ώσπου να προλάβει να το περιεργαστεί και κάποιες πρώτες βολές, ώστε να «ξυπνήσει» το κατάλληλο μιτοχόνδριο στο DNA, που μεταφέρει δια μέσου της κυτταρικής μνήμης την από αιώνες ξεχασμένη γνώση και εμπειρία του ανθρώπου πάνω στην τέχνη της τοξοβολίας. Αμέσως γίνεται κοινωνός μιας αρχαίας μυσταγωγικής γνώσης που εκτείνεται από τον αρχάνθρωπο των σπηλαίων την εποχή των παγετώνων, ο οποίος κατάφερε να επιβιώσει σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες χάριν του τόξου, μέχρι τις αυτοκρατορίες των Ασσυρίων, Αιγυπτίων, Κινέζων, Κρητών, Περσών, Ινδών και αργότερα Μογγόλων, Ιαπώνων, Τούρκων αλλά και άλλων λαών όπως Σκύθες, Πάρθες, ακόμα και τους Ινδιάνους της Βορείου και Νοτίου Αμερικής.



"ΤΕΧΝΗ ΧΩΡΙΣ ΤΕΧΝΗ"



Αμέσως γίνεται αντιληπτό πως στην τέχνη της παραδοσιακής ενστικτώδους τοξοβολίας (η Ολυμπιακή σκοπευτική τοξοβολία είναι κάτι τελείως διαφορετικό), δεν είναι απαραίτητη η παρουσία κάποιου δάσκαλου αλλά κάποιου μυητή! Χαρακτηριστικά θυμάμαι τη φράση του ανθρώπου που με μύησε στην τοξοβολία να λέει «ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟΣ» κάτι που στην αρχή μου έκανε εντύπωση, μέχρι να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε. Δεν διδάσκεσαι λοιπόν παραδοσιακή τοξοβολία, αλλά μυείσαι σε αυτήν και συνεπώς ΔΕΝ υπάρχουν δάσκαλοι, αλλά μέντορες!

Στους λαούς της Ανατολής όπου η τοξοβολία αντιμετωπίζεται ως συστατικό της κουλτούρας των ντόπιων λαών και ως μοναδική πολεμική τέχνη, ο αρχάριος μαθητής περνάει πολύ μεγάλο διάστημα αρχικώς χωρίς να ακουμπήσει καν τόξο παρά μόνο ασκούμενος σε σωματικές και πνευματικές ασκήσεις τοξοβολίας. Στην φιλοσοφία του ΖΕΝ, η τέχνη της παραδοσιακής τοξοβολίας, ονομάζεται ΤΕΧΝΗ ΧΩΡΙΣ ΤΕΧΝΗ. Αυτός είναι ένας αρκετά περίεργος ως και δυσνόητος χαρακτηρισμός, ιδιαιτέρως για τον δυτικότροπο άνθρωπο που αδυνατεί να συλλάβει πιο πολύπλοκες και σύνθετες έννοιες, οι οποίες όμως μέσα τους περικλείουν την απλότητα της ζωής.

   Αυτό ακριβώς είναι η ενστικτώδης τοξοβολίας, μία ΤΕΧΝΗ ΧΩΡΙΣ ΤΕΧΝΗ, χωρίς συγκεκριμένες τεχνικές, χωρίς συγκεκριμένους κανόνες και κανονισμούς. Κάποιος μπορεί να κρατάει το τόξο με το δεξί και άλλος με το αριστερό, άλλος να έλκει τη χορδή με τα τρία δάχτυλα, άλλος χρησιμοποιώντας κάποιο ειδικό δαχτυλίδι ή γάντι τοξοβολίας. Δεν υπάρχουν σκοπευτικά βοηθήματα, όπως σκόπευτρα, σκοπευτικά παράθυρα, και άλλα βοηθήματα που χρησιμοποιούνται στην Ολυμπιακή σκοπευτική τοξοβολία, που όπως ανέφερα παραπάνω είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Στην παραδοσιακή τοξοβολία το μόνο που υπάρχει είναι το σύστημα ΤΟΞΟΤΗΣ-ΤΟΞΟ-ΒΕΛΟΣ-ΣΤΟΧΟΣ. Πολλές φορές μάλιστα ακόμα και ο στόχος μπορεί να παραλείπεται ή να είναι κάτι τελείως αφηρημένο όπως ο ουρανός ή η θάλασσα, ή κάτι άλλο εντελώς πνευματικό, κάτι το οποίο βρίσκεται μονάχα στο μυαλό του τοξότη.

   Όλα αυτά ίσως να ακούγονται περίεργα σε κάποιον μη μυημένο και ίσως μάλιστα να προκαλέσουν και την λανθασμένη εντύπωση, ότι αφού πρόκειται για μια ΤΕΧΝΗ ΧΩΡΙΣ ΤΕΧΝΗ, ασφαλώς πρόκειται και για κάτι εύκολο, που γρήγορα μπορεί να κατακτηθεί. ΜΕΓΑ σφάλμα και δυστυχώς σύνηθες για τα ελληνικά δεδομένα!

   Εκεί ακριβώς έγκειται η δυσκολία της παραδοσιακής ενστικτώδους τοξοβολίας, της ΤΕΧΝΗΣ ΧΩΡΙΣ ΤΕΧΝΗ. Πως μπορεί αλήθεια κάποιος να κατανοήσει και να κατακτήσει, κάτι που δεν μπορεί να διδαχθεί; Πως μπορεί να αντλήσει τις κατάλληλες εκείνες πληροφορίες και τεχνικές γνώσεις από την τράπεζα της κυτταρικής του μνήμης, να τις φέρει στην επιφάνεια ύστερα από αιώνες και να τις αξιοποιήσει καταλλήλως μέσα σε μια εποχή και ένα περιβάλλον τελείως ακατάλληλο και ασύμβατο με αυτή; Και εφόσον δεν υπάρχει κάποιος δάσκαλος να την διδάξει, ποιος είναι εκείνος ο παράγοντας που θα μας οδηγήσει στην κατάκτηση της;

   Η απάντηση είναι απλή και βρίσκεται στην ίδια την ονομασία της παραδοσιακής ενστικτώδους τοξοβολίας. Δεν είναι άλλη από το ίδιο το ένστικτο! Στη δικιά μας τοξοβολία το ένστικτο δεν χρησιμοποιείται μόνο για να τοξεύσεις και για να σκοπεύσεις, αλλά και για να κατανοήσει σε βάθος και τελικά να κατακτήσεις αυτή την ΤΕΧΝΗ ΧΩΡΙΣ ΤΕΧΝΗ και τους νόμους που την διέπουν. Το ένστικτο είναι εκείνο που θα σε οδηγήσει σε ποιο χέρι θα τοποθετήσεις τελικά το τόξο, με ποιον τρόπο θα έλξεις τη χορδή και ποιο σημείο θα ορίσεις ως «σημείο επαφής». Το ένστικτο είναι εκείνο που θα καθορίσει τη σωστή στάση των ποδιών, των ώμων και του βραχίονα, εκείνο που θα ενεργοποιήσει και θα εκμεταλλευτεί ιδιότητες του εγκεφάλου που έχουν παραγκωνιστεί, όπως την περιφερειακή όραση και την σωστή εκτίμηση αποστάσεων. Το ένστικτο είναι αυτό που θα οδηγήσει στις όποιες διορθώσεις και θα καθορίσει τελικώς το προσωπικό στυλ του κάθε τοξότη.

   Η ενεργοποίηση και η πλήρης αξιοποίηση της «έκτης αίσθησης», είναι μια πολύπλοκη, χρονοβόρα και εξαιρετικά δύσκολη πνευματική διαδικασία. Ας μην ξεχνάμε πως η ενστικτώδης τοξοβολία εκτός από τη φυσική άσκηση που προσφέρει, συνιστά σε πολύ μεγάλο βαθμό μια πνευματική άσκηση και αποτελεί ίσως το πιο πνευματικό σπορ. Όσοι αθλούνται και σε άλλα σπορ, θα έχουν παρατηρήσει αρκετές φορές πως μια δίωρη προπόνηση στην ενστικτώδη τοξοβολία είναι πολύ πιο εξαντλητική από μία σκληρή δίωρη προπόνηση στο γυμναστήριο, που παρόλο τον ιδρώτα δεν νιώθεις αυτή την εξάντληση-χαλάρωση, που νιώθεις μετά από μια προπόνηση τοξοβολίας, επειδή ακριβώς έχεις γυμνάσει νου και σώμα.

   Στην αρχή λοιπόν, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα υπάρξει μια γρήγορη βελτίωση που εξίσου σύντομα όμως θα καταστεί ανεπαρκής, ως και κώλυμα για την περαιτέρω εξέλιξη του τοξότη. Πολλές φορές ο ασκούμενος στην παραδοσιακή ενστικτώδη τοξοβολία, θα νιώσει να έχει «βαλτώσει» σε ένα συγκεκριμένο, καθόλου ικανοποιητικό σημείο πλέον και θα αισθανθεί «ανήμπορος» να ξεκολλήσει από αυτό και να προχωρήσει στο επόμενο επίπεδο. Εκεί κάποιοι εξαντλημένοι από την χρονοβόρα αλλά μάταιη προσπάθεια, θα παραμείνουν δυστυχώς για πάντα και παρόλο που ενδεχομένως να ασκούνται χρόνια στην παραδοσιακή τοξοβολία, στην ουσία η γνώση τους πάνω στην ΤΕΧΝΗ ΧΩΡΙΣ ΤΕΧΝΗ, δεν θα ξεπερνά εκείνη ενός αρχαρίου, που έχει πραγματοποιήσει ελάχιστες βολές.

   Μόλις κατακτηθεί σε ένα βαθμό το ένστικτο, η έκτη αυτή αίσθηση που ενυπάρχει σε κάθε άνθρωπο, οι υπόλοιπες γνωστές σε όλούς μας αισθήσεις, αρχίζουν έναν ανηλεή πόλεμο εναντίον του, κάτι που είναι απόλυτα φυσιολογικό μιας και είναι τώρα αυτές που παραγκωνίζονται για χάρη του. Η όραση, η ακοή, η όσφρηση, η αφή ακόμα και η γεύση γίνονται ανυπέρβλητα εμπόδια στο δύσκολο έργο του τοξότη. Σε απόλυτη συνάφεια και αγαστή συνεργασία μεταξύ τους, αντιπαλεύουν το ένστικτο του τοξότη και προσπαθούν να επιβάλλουν τους φυσικούς νόμους στο μεταφυσικό μεγαλείο της ενστικτώδους τοξοβολίας, προκαλώντας την πιο συνήθη μορφή δυσκολίας στον χώρο της τοξοβολίας, αυτό που καλείται «πανικός στόχου» κατά τον οποίο, ο τοξότης και μόνο στη θέα του στόχου καταβάλλεται από έναν αδικαιολόγητο πανικό, που ως αποτέλεσμα έχει να χάσει την ψυχική του ηρεμία και παραλλήλα να ξεχάσει ό,τι έχει μάθει ως τότε!



ΤΟ "ΑΔΕΙΑΣΜΑ ΤΟΥ ΝΟΥ" Ή "ΕΜPTY MIND ARCHERY"



   Στο σημείο αυτό ο τοξότης καλείται να πραγματοποιήσει τον μεγαλύτερο άθλο του, να αδειάσει το μυαλό αλλά και το σώμα του από οποιουδήποτε είδους «φυσικά» κωλύματα και να συγκεντρωθεί αποκλειστικά στον μικρόκοσμο που περιλαμβάνει το γνωστό μας πλέον σχήμα Τοξότης-Τόξο- Βέλος- Στόχος. Ένας μικρόκοσμος που αποτελεί μια μικρογραφία του φυσικού αλλά και ενεργειακού σύμπαντος! H διαδικασία αυτή είναι γνωστή ως “Empty Mind Archery". Kατά την διαδικασία αυτή, ο τοξότης πρέπει να κατορθώσει να δει τον εαυτό του σαν μέρος ενός ενεργειακού συνόλου, περιορισμένου στις δικές του ανάγκες και στα δικά του χωροχρονικά όρια. Το να κατορθώσεις να «αδειάσεις» το μυαλό σου, κατά τη γνώμη μου αποτελεί την μεγαλύτερη πρόκληση για τον σύγχρονο άνθρωπο που έχει μάθει να είναι δέσμιος πολλών, κατ’ όνομα μόνο «αναγκών» και «υποχρεώσεων», οι οποίες δεν του αφήνουν κανένα πνευματικό, χρονικό και οποιοδήποτε άλλο περιθώριο, να επικοινωνήσει με το ενεργειακό σύμπαν, με την τέταρτη εκείνη διάσταση που θα του επιτρέψει να αντιληφθεί τον πραγματικό του εαυτό μέσα στο ενεργειακό συμπαντικό Όλον.

   Αυτή η προσπάθεια για μέθεξη στο ενεργειακό σύμπαν, αποτελεί την κορωνίδα της πνευματικότητας του ανθρώπου. Είναι αυτό που οι θρησκείες αποκαλούν «Θέωση». Μια πνευματική κατάσταση που δύσκολα κατακτάται όχι μόνον από τους πιο μυημένους στην τέχνη της τοξοβολίας, αλλά ακόμα και από τους πιο μυημένους της θρησκείας, της Θεολογίας ακόμα και της φιλοσοφίας.

   Σε αντίθεση όμως με την ενεργοποίηση του ενστίκτου που δεν απαιτείται κάποια συγκεκριμένη διδασκαλία, αλλά είναι δυνατόν να αφυπνιστεί με την κατάλληλη πνευματική άσκηση από το ίδιο το άτομο και συγκεκριμένα τον τοξότη, το να κατορθώσεις να «αδειάσεις» το μυαλό σου από εξωγενείς φυσικούς και μη φυσικούς παράγοντες, είναι κάτι που μπορεί να διδαχθεί από άτομα που έχουν καταφέρει να επιτύχουν παρόμοια επίπεδα πνευματικής ανάτασης. Συνήθως πρόκειται για μοναχούς της σχολής τους ΖΕΝ, αλλά και άλλους θρησκευτικούς και πνευματικούς δασκάλους και γενικότερα άτομα με αυξημένη την πνευματικότητα και την κοσμοαντίληψη.




Prince William trying to achieve "Empty Mind Archery" under his instructor's guidance. Archery is a nobble sport.

   Συνεπώς μόνο ένας τέτοιος δάσκαλος θα μπορούσε να οριστεί ως «δάσκαλος τοξοβολίας» και δυστυχώς τέτοια άτομα είναι ελάχιστα στον κόσμο. Όποιος είχε την τύχη να μαθητεύσει κοντά σε κάποιον τέτοιο δάσκαλο και να διδαχθεί τα μυστικά της παραδοσιακής ενστικτώδους τοξοβολίας μέσα από την αναζήτηση της πνευματικότητας του ίδιου αλλά και του σύμπαντος κόσμου, μπορεί να πει πραγματικά ότι κατέχει την ΤΕΧΝΗ ΧΩΡΙΣ ΤΕΧΝΗ. Οι υπόλοιποι μπορούν απλώς να χαρακτηριστούν ως μέντορες και μυητές στο μακρινό αυτό ταξίδι αναζήτησης των ριζών της πνευματικότητας του ανθρώπου. Ας μην εμπιστευόμαστε κάποιον που με περισσή άνεση και ευκολία και «άνευ λόγου γνώσεως», δηλώνει δάσκαλος παραδοσιακής τοξοβολίας. Στις πλείστες των περιπτώσεων πρόκειται είτε για τσαρλατάνους είτε απλώς για τοξότες που δεν μπόρεσαν να εξελιχθούν στο επόμενο στάδιο τοξευτικής δεινότητας και αποφάσισαν να το «παίξουν» δάσκαλοι, γιατί όπως κάποτε είπε και ο Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω : Όποιος μπορεί... δημιουργεί, όποιος δε μπορεί... διδάσκει!


"Empty Mind Archery" comes from the ZEN philosophy and is mainly instructed by the Masters in Japanese Kyudo.

   Θα ήθελα κλείνοντας να καλωσορίσω όλους τους νέους ασκούμενους στον μαγικό κόσμο της παραδοσιακής ενστικτώδους τοξοβολίας και να τους ευχηθώ όλα τα βέλη τους να πλήττουν του στόχους που επιθυμούν. Ας μην ξεχνάμε όλοι πως η αγαπημένη μας τοξοβολία μας είναι ένα 30% προπόνηση, 30% Συγκέντρωση,40 % Ψυχολογία και 0% Τύχη!

   Για το τέλος φύλαξα ένα δικό μου μικρό παράθεμα, όπως το είχα αποτυπώσει την πρώτη φορά που δέχτηκα την « Φώτιση» της Τοξοβολίας :

«Δεν υπάρχει πιο όμορφο συναίσθημα, από το να ξεκινάει κανείς τη μέρα του ασκούμενος στην παραδοσιακή τοξοβολία και να καταφέρνει μόλις μέσα από λίγες βολές να φτάνει εκείνο το σημείο όπου στη φιλοσοφία ΖΕΝ αποκαλείται το ΑΥΤΟ. Δεν σου μένει τότε παρά να υποκλιθείς και να τελειώσεις την προπόνηση σου, ξοδεύοντας την υπόλοιπη μέρα αναρωτώμενος τι ήταν εκείνο που κατέστησε τελικά δυνατόν στο ΑΥΤΟ να σε προσεγγίσει, επιτρέποντας σου να ξεπεράσεις τα όποια σωματικά και ψυχολογικά εμπόδια, που μπορεί να φέρει κάποιος και τα οποία είναι αυτά που παρεμβάλλονται πάντα μεταξύ του συστήματος τοξότης-τόξο-βέλος-στόχος , ώστε να κατορθώσεις έτσι να γίνεις ένα με το 'Όλον, ρίχνοντας το τέλειο βέλος! Αυτή είναι η μαγεία ή η "φώτιση" της παραδοσιακής τοξοβολίας, η στιγμή που παύεις να ισχύεις σαν μεμονωμένη οντότητα και γίνεσαι μέρος του ενεργειακού και πνευματικού σύμπαντος!»



Τhe magic moment of "Enlightment" in Traditional Instinctive Archery



ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΤΗΣ

13/09/2012 


No comments:

Post a Comment